Vughterstraat 70
De drie rooie Ringen
Bossche monumenten
Goed bewaard gebleven
door Ed Hupkens
Het pand Vughterstraat 70 stond ooit bekend onder de historische naam ‘De drie Rooie Ringen’. Het woonhuis werd in het midden van de 19e eeuw deels vernieuwd. Uit deze 19e-eeuwse bouwfase is nog veel bewaard gebleven. Het gebouw is tegenwoordig in gebruik als winkel-woonhuis. Het pand staat geregistreerd als gemeentelijk monument. Foto: Marianne ter SteegeOp de begane grond is een L-vormig portiek, waarin rechts de toegang tot de woning op de verdieping is. Links, centraal in de pui, ligt de toegang tot de winkel op de begane grond. Deze winkelruimte loopt door tot de achtergevel van het voorhuis. Via het dichtgebouwde binnenplaatsje komt men in het achterhuis. Hier zijn tegen de linker zijmuur de stookplaatsen en tegen de rechter zijmuur is een lange gang. De trap tegen de rechter zijmuur van het voorhuis leidt naar de verdieping. Alle vertrekken op deze verdieping liggen tegen de linker zijmuur. In het rechter deel van het dichtgebouwde binnenplaatsje bevindt zich een open trap uit de 19e eeuw. Ook op de tweede verdieping zijn alle woonvertrekken met stookplaatsen tegen de linker zijmuur geplaatst. In de tweede helft van de 19e eeuw zijn veel oude huizen langs de belangrijke straten in ’s-Hertogenbosch geheel of gedeeltelijk vernieuwd. Zo ook het pand Vughterstraat 70. De eerste verdiepingsbalklaag van het voorhuis is enkelvoudig en dateert uit het eerste kwart van de 20e eeuw. Ook de verdiepingsbalklaag van het achterhuis is enkelvoudig. De begane grondhoogte duidt op de (oorspronkelijke) aanwezigheid van een oudere kern. De aanwezigheid van fraaie stuukplafonds uit ca. 1900 en de fraai gedetailleerde voorgevel uit het derde kwart van de 19e eeuw geven het pand een bouwhistorische waarde. |
'n Lutske Brabants, zondag 30 juni 2024
Gemeentelijk monument
Vughterstraat 70
Context(Bouw)historie:Het pand Vughterstraat 70 stond ooit bekend onder de historische naam ‘De drie Rooie Ringen’. Het woonhuis werd, net als veel andere bebouwing aan de Vughterstraat, in het midden van de 19de eeuw deels vernieuwd. Uit deze 19de -eeuwse bouwfase is nog veel bewaard gebleven in het pand. Mogelijk zijn er nog onderdelen van de oudere eerdere bebouwing in het pand aanwezig. Het gebouw is tegenwoordig in gebruik als winkel-woonhuis. Voor de verbouwing eind jaren zestig had het enkel een woonbestemming.Ligging:Het pand ligt aan de zuidoostelijke zijde van de Vughterstraat in een gevelwand die aan de linker kant begrensd wordt door de St. Jorisstraat (noordelijk) en rechts door het Kruisbroedersstraatje (zuidelijk). Het is gelegen binnen de tweede stadsmuur uit de 14de eeuw en buiten de eerste stadsmuur. Oorspronkelijk liep het perceel door tot aan de achterliggende Dieze. Het geheel is onderdeel van een gevelwand met voornamelijk 19de-eeuwse gevels. Veel van deze panden aan de Vughterstraat hebben een oudere, soms zelfs middeleeuwse, kern. Door de eeuwen heen is de Vughterstraat, die in opzet grotendeels een stadsuitbreiding uit de 14de eeuw is en vanuit het zuiden van ’s-Hertogenbosch naar de Markt loopt, een belangrijke uitvalsweg geweest met grote economische activiteiten. Hierdoor is de hoofdbebouwing aan deze straat door de tijd heen sterk gewijzigd en vernieuwd.BeschrijvingAlgemeen (hoofdvorm, kap):Het twee vensterassen brede pand bestaat uit een voorhuis en een los achterhuis (tegenwoordig door middel van een één- en tweelaags tussenbouw met elkaar verbonden). Beide hebben een hoge begane grond, eerste en tweede verdieping en zolder onder een schilddak. Het dak van het voorhuis is gedekt met gesmoorde Oud Hollandse pannen. Voorgevel:De voorgevel van het pand is opgetrokken in baksteen (kruisverband). De pui is eind jaren zestig van de twintigste eeuw vernieuwd. De oorspronkelijke indeling van de pui, met rechts de ingang en links twee vensters, is daarbij gewijzigd. De huidige pui is voorzien van een inloop/portiek. Hierin bevindt zich de winkeltoegang en ook de toegang tot de woning op de verdieping.Op de verdiepingen zijn twee getoogde vensters aanwezig met T-schuiframen en een in de kordonlijst overgaande hardstenen lekdorpel. Om deze vensters een eenvoudige gestucte omlijsting. Dit type venster wordt met dezelfde detaillering herhaald op de zolderverdieping. De gevel wordt afgesloten door een kroonlijst met velden en consoles. | 2 |
Zijgevels:Het pand wordt links en rechts begrensd door belendende bebouwing. De zijgevels zijn daardoor niet zichtbaar en niet opgenomen in de beschrijving.Achtergevel:De achtergevel is niet zichtbaar vanuit de openbare ruimte. Op de tekeningen uit 1969 is de achtergevel (van het achterhuis) als volgt weergegeven: Op de begane grond drie ingangen, waarvan de linker een enkele met bovenlicht en de andere twee dubbel met bovenlicht. Op de eerste verdieping zijn twee vensters met T-raam. En op de tweede verdieping twee vensters met roedenverdeling en bovenlicht. De gevel wordt afgesloten door een eenvoudige daklijst.Ruimtelijke indeling:Naar aanleiding van de tekeningen voor de wijzigingen in 1969 kan er over de ruimtelijke indeling van het pand het volgende gezegd worden: In de begane grond is een L-vormig portiek waarin rechts de toegang tot de woning op de verdieping is. Links, centraal in de pui ligt de toegang tot de winkel op de begane grond. Deze winkelruimte loopt door tot de achtergevel van het voorhuis. Via het dichtgebouwde binnenplaatsje komt men in het achterhuis. Hier zijn tegen de linker zijmuur de stookplaatsen en tegen de rechter zijmuur is een lange gang. De trap tegen de rechter zijmuur van het voorhuis leidt naar de verdieping. Alle vertrekken op deze verdieping liggen tegen de linker zijmuur. In het rechter deel van het dichtgebouwde binnenplaatsje bevindt zich een open wrongtrap uit de 19de eeuw. Ook op de tweede verdieping zijn alle woonvertrekken met stookplaatsen tegen de linker zijmuur geplaatst.Constructies:Over de constructie van het pand wordt in een aantekening uit 1989 het volgende gezegd: De eerste verdiepingsbalklaag van het voorhuis is enkelvoudig en dateert uit het eerste kwart van de 20steeeuw, en ook de verdiepingsbalklaag van het achterhuis is enkelvoudig. Over andere constructieve elementen wordt niets gezegd. De begane grondhoogte duidt op de (oorspronkelijke) aanwezigheid van een oudere kern.Over de zijmuren is geen documentatie voorhanden. Links is zichtbaar hoe er tegen de zijmuur een (recente) muur is opgemetseld. Het betreft hier dus geen gemeenschappelijke zijmuur. Rechts heeft het pand waarschijnlijk een gemeenschappelijke zijmuur met het buurpand. Interieurelementen:Uit aantekeningen uit 1989 blijkt dat zowel in het voorhuis als in het achterhuis nog verschillende plafonds met stucornamenten aanwezig zijn(ca. 1900).Erf, bijgebouwen, diversen:Op de luchtfoto zijn op het achterterrein een aanbouw met plat dak zichtbaar. | 3 |
Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst1. Architectonische en stedenbouwkundige waardenHet pand Vughterstraat 70 heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de samenhang met de historische gebouwde omgeving. Beide gevelwanden van het Vughterstraat vormen vrijwel in hun geheel een fraai historisch ensemble. Het pand bezit architectonische waarde als markant en in zijn uiterlijke verschijningsvorm (m.u.v. de winkelpui) vrij gaaf herenhuis uit het derde kwart van de 19e eeuw.2. Bouw- en/of kunsthistorische waardeHet pand heeft bouwhistorische waarde als zijnde het resultaat van een verbouwing in de 19de eeuw van een ouder bestaand pand. Mogelijk is er nog sprake van een oudere kern. De aanwezigheid van fraaie stucplafonds uit ca. 1900 en de fraai gedetailleerde voorgevel uit het derde kwart van de 19de eeuw geven het object een kunsthistorische waarde.3. Cultuurhistorische waardenHet pand bezit cultuurhistorische waarde als representant van de ontwikkelingen in de tweede helft van de 19de eeuw, toen veel oude huizen langs de belangrijke straten in ’s-Hertogenbosch geheel of gedeeltelijk werden vernieuwd.Het object Vughterstraat 70, bestaande uit een in uiterlijke verschijningsvorm goed bewaard gebleven 19de-eeuws pand met voorhuis, los achterhuis en in het interieur stucplafonds (ca. 1900), is op basis van bovenstaande criteria beschermenswaardig als gemeentelijk monument in de gemeente ‘s-Hertogenbosch. | 4 |
Erfgoed 's-Hertogenbosch
Mosmans
Vughterstraat
de Leeuw1095. "De drie rooie Ringen". | 62 |
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te Adresboeken
Vughterstraat 70
M 1095
Vughterstraat G 26 (????)
| 1865 | A.C. Rehm (1e luit. bij het 5e reg. inf.) - J. Theunissen (mr. kleedermaker) |
| 1875 | W. Doesenburg (ambten. bij het kadaster) - O.G.H. Heldring (1e luit. adjudant vierde bataillon) - J.H. Markelbach (2e luitenant tweede battaillon) |
Vughterstraat G 26 (1880)
| 1881 | B. Opdien (student) |
| 1908 | H. de Leeuw (sigarenfabrikant) - P.F.A.M. de Leeuw (koopman) |
Vughterstraat 70 (1909)
| 1910 | H. de Leeuw (sigarenfabrikant) - P.F.A.M. de Leeuw (koopman) |
| 1928 | H.J.P.M. de Leeuw |
| 1943 | H.J.P.M. de Leeuw (koopman in koloniale waren) |
| 2003 | ? (The Barn) damesmode |
Bossche Encyclopedie |